Insulineresistentie: de oorzaak van veel welvaartsziekten

25% van de mensen heeft last van insulineresistentie. Het is de onderliggende oorzaak van veel welvaartsziekten van deze tijd als diabetes type 2, een hoog cholesterol, hoge bloeddruk en vormt een risico voor hart- en vaatziekten. 

Wat is insulineresistentie?
Van de macronutriënten (koolhydraten, eiwitten, vetten), zorgen met name koolhydraten voor de aanmaak van insuline. Insuline is het hormoon dat suikers (afgebroken koolhydraten) vervoert van het bloed naar de cel zodat we het kunnen gebruiken als energie of voor de opslag (in vet of glycogeen). Een klein deel van de suikers blijft in het bloed om de bloedsuikerspiegel op peil te houden.

Als we via de voeding veel suikers binnen krijgen of er zijn veel schommelingen in de bloedsuikerspiegel, wordt er veel van het hormoon insuline aangemaakt. Bij een hoge bloedsuiker zorgt het hormoon insuline dat suiker uit het bloed wordt gehaald.

De bloedsuikerspiegel stabiliseert. Insuline brengt het suiker naar de cel. Daar kan het gebruikt worden als energie of voor de opslag van energie.

Als insuline te vaak wordt aangemaakt, raakt het overbelast en wordt het resistent. Dit betekent dat insuline wel wordt aangemaakt, maar het werkt niet meer zo goed. Het lichaam gaat ter compensatie nog meer insuline aanmaken.

Een andere oorzaak waardoor insuline niet goed werkt, is overtollig vetweefsel rondom de organen. Insuline kan moeilijk de cellen bereiken. Iemand met overgewicht en relatief weinig buikvet, heeft minder risico op het ontwikkelen van insulineresistentie dan iemand met een normaal gewicht en veel buikvet. Het gaat hierbij niet om het buikvet wat je kunt vastpakken met je hand, maar vooral om het vet in de buik. Dit wordt ook wel het viscerale vet genoemd.

Hoe weet je of je insulineresistent bent?
Mensen komen er vaak pas achter als ze met klachten naar de huisarts gaan. De huisarts test dan meestal de nuchtere bloedglucosewaarden. Als deze hoger is dan de referentiewaarden, kan er sprake zijn van insulineresistentie. Het is ook mogelijk om de schommelingen in de bloedsuikerspiegel van de afgelopen 3 maanden te testen door middel van de HbA1c-waarden of de gevoeligheid van insuline zelf te testen.

Bij wie komt insulineresistentie voor?
- Overgewicht
- Veel buikvet
- Mensen die veel suikers binnen krijgen
- Diabetes type 2
- Ouderdom
- Gebruik van bepaalde medicijnen
- Hormonale klachten als PCOS, zwangerschap of de overgang

Symptomen
- Constant zin in zoetigheid
- Veel energiedips na de maaltijd
- Geen tussendoortjes kunnen overslaan
- Cravings/eetbuien (die niet emotioneel van aard zijn) 
- Vaak plassen
- Droge mond
- Snel vetopslag rondom de buik 

Erfelijke belasting
Als insulineresistentie of diabetes veel voorkomt in de familie, vormt dat een extra risico op het ontwikkelen hiervan. Het is echter vaak de leefstijl die het daadwerkelijk uitlokt. Met een goede leefstijl, is het mogelijk om insuline weer gevoelig te maken. 

Het effect van beweging op de bloedsuikerspiegel
Bewegen zorgt ervoor dat suiker de cel in kan zonder dat er insuline aangemaakt hoeft te worden. De bloedsuikerspiegel zakt en insuline krijgt de kans weer gevoeliger te worden.

Mensen met insulineresistentie hebben veel moeite met de vetverbranding. Een manier om dit weer aan te zetten is door minimaal 20 minuten nuchter te bewegen op een tempo dat je kunt blijven praten. Op deze manier creëer je een situatie, waarbij het lichaam stofjes moet aanmaken om vet makkelijker te kunnen verbranden. 

Hoe val je af met insulineresistentie?
Op het moment dat insuline op de cel zit, wat helpt bij de vetopslag. Kan het lichaam geen vet verbranden. Dit zorgt voor een vicieuze cirkel.

Het is van belang om met voeding- en leefstijladviezen de hoge insulinespiegels te verlagen en de insuline weer gevoeliger te maken.

Voedingstips bij insulineresistentie

1. Neem een theelepel appelazijn gemengd met een glas water 15 minuten voor de maaltijd. Dit kan de stijging van bloedsuiker tot 30% verminderen

2. Eet niet de hele dag door, bij voorkeur 3 hoofdmaaltijden per dag

3. Schrap bewerkte koolhydraten uit witte granen, koek, snoep, ijs en toegevoegde suikers uit sausjes, kant-en-klaar maaltijden 

4. Kies voor onbewerkte koolhydraten (o.a. groente, fruit, peulvruchten, noten, volkoren graanproducten)

5. Combineer koolhydraten in de maaltijd met eiwitten en/of gezonde vetten om een snelle stijging in de bloedsuiker te voorkomen

6. Beweeg na de maaltijd 

7. Beweeg nuchter met een lage hartslag

8. Voeg kaneel toe aan de maaltijd en neem vaker een kop groene thee

9. Zet de kachel thuis een paar graden lager. Dit stimuleert de aanmaak van bruin vet. Bruin vet stimuleert de vetverbranding.

Take home message: insulineresistentie is erg goed te behandelen met voeding en leefstijladviezen bij de meeste mensen!