Wat is intuïtief eten?

Intuïtief eten, weer een nieuwe hype? De lijst aan dieetboeken is oneindig. Ik snap je. Toch is intuïtief eten echt wat anders. En een verademing als je al vaker teleurgesteld bent door verschillende dieetmethodes. Het is eigenlijk alles wat een dieet niet is.

Intuïtief eten is een anti-dieet benadering, die uitgaat van een gewichtsneutrale aanpak. Dit is bedacht is door twee Amerikaanse diëtisten. Zij merkten dat het voorschrijven van diëten niet hielp en hebben deze methode toen ontwikkeld. Inmiddels is deze methode onderbouwd met meer dan 120 onderzoeken. De wetenschap is daarnaast ook duidelijk over diëten. Deze werken namelijk niet bij meer dan 98% van de mensen. Een ontzettend hoog percentage. Misschien komt dit je maar al te bekend voor.

Als je dieet, val je snel af. Je bent trots op jezelf. Dit keer gaat het echt lukken. Maar, er komt een punt dat je het niet volhoudt. Je laat de touwtjes vieren. Komt snel aan. En vaak kom je meer aan in gewicht dan het gewicht waarmee je het dieet startte. Vaak geven we onszelf dan de schuld. Waarom heb ik het nou niet volgehouden? Je voelt je een mislukkeling en niet sterk genoeg. Maar wat nou als dit niet aan jou ligt, maar aan het dieet? Dat is namelijk wat er vaak gebeurt. Deze diëten zijn zo streng, dat volhouden niet kan en ook niet gezond zou zijn.

Diëten gaan over het volgen van extern, opgelegde regels. Dit in combinatie met het volgen van lijstjes en vaak op de weegschaal staan. Intuïtief eten gaat daarentegen over het afstemmen op interne behoeften van jouw lichaam. Dit zijn behoeften als honger, verzadiging, voldaan zijn en luisteren naar emoties. Afvallen is geen doel bij intuïtief eten. Het kan wel een gevolg zijn.

Het starten van een dieet kan een soort kick geven, waarbij onder andere dopamine en serotonine vrijkomen. De gelukshormonen. Ik zie dan ook wel eens, dat mensen erg gemotiveerd zijn om een dieet te volgen als er op een ander vlak in hun leven veel gebeurt. Het geeft een soort honeymoonfase effect. Wat op zichzelf niet erg is. Heerlijk! Een soort roze wolk waar je de eerste weken op zit, omdat het zo goed gaat. Het is alleen zo teleurstellend om er daarna zo hard af te vallen. En thuis te komen van een koude kermis: terug bij af en vaak een aantal kilo’s zwaarder.

Intuïtief eten doet geen grote beloftes. Bespaart je deze honeymoonfase. Levert je vooral een goede relatie met jezelf en jouw lichaam op. Waarbij dit komt van binnenuit. Intuïtief eten vraagt om oefening en geduld. Het is geen rechte weg. En het zal ook nooit perfect zijn. We zijn vaak het contact met onze intuïtie verloren, doordat we in een wereld leven, waarin handelen uit het hoofd, uit de ratio, de boventoon voert.

De basis van intuïtief eten is het interoceptief bewustzijn. In staat zijn om jouw eigen fysieke sensaties waar te nemen. Die kunnen en durven voelen is het begin en de basis van intuïtief eten. Intuïtief eten gaat over het vergroten van dit bewustzijn, maar ook om het wegnemen van de obstakels waardoor we dit niet kunnen waarnemen.

Naast interoceptief bewustzijn is interoceptieve responsiviteit een belangrijk onderdeel. Als je fysieke sensaties kunt waarnemen, is de volgende stap om daarop te reageren op een manier die jouw gezondheid dient. Je voelt bijvoorbeeld dat je honger hebt. Je neemt deze fysieke sensatie waar. Interoceptieve responsiviteit is de reactie die zorgt dat je juist gaat eten of dat je dit gevoel onderdrukt en niet eet. In het laatste geval, betekent het dat je wel de sensaties waarneemt, maar dat er bepaalde obstakels zijn. Hierdoor geef je geen gehoor aan deze behoefte. Vaak is dit een eetregel of een overtuiging. Zo een situatie kan een uitnodiging zijn om te onderzoeken waarom de eetregel boven het luisteren naar de behoeften van je lichaam staat.

Intuïtief eten is opgebouwd uit 10 basisprincipes

Hieronder bevindt zich een overzicht van de 10 basisprincipes waar intuïtief eten uit bestaat:

1: Zet de dieetbril af
Wanneer je begint met intuïtief eten, is de eerste stap het afzetten van de dieetbril. Als je een bril afzet, die je al een lange tijd op hebt. Misschien al wel jaren. Is het heel normaal dat je tijd nodig hebt om te wennen aan een ander zicht, een andere benadering. Voor jezelf zorgen en het goede voor je lichaam doen, kan anders. Het kan ook zonder dagelijks te wegen, lijstjes te volgen, eten af te wegen en sporten om calorieën te verbranden. Je kunt bij jezelf nagaan wat het diëten je door de jaren heen heeft gekost en opgeleverd. De meeste concluderen dat het vooral een hoop heeft gekost.

2: Respecteer je hongergevoel
Leer weer te luisteren naar je hongergevoel en deze niet te onderdrukken. Als we ons hongergevoel niet respecteren. Zorgt dat ervoor dat we op een later moment vaak te veel gaan eten. En dat we ons lichaam niet voeden met wat het nodig heeft. Als je hier weer naar leert luisteren, bouw je opnieuw vertrouwen op. Vertrouwen in dat je lichaam de juiste signalen afgeeft om voor jou te zorgen.  

3: Sluit vriendschap met eten
Dit gaat over jezelf toestemming geven om alles te mogen eten. Van voedselbeperking naar voedsel vrijheid. Voedingsmiddelen niet indelen in goed of fout, maar neutraal beschouwen. Waarbij het ene voedingsmiddel hoger is in bepaalde voedingsstoffen dan het andere voedingsmiddel. Maar er geen oordeel aan hoeft te hangen dat je soms voor een koekje kiest in plaats van een stuk fruit bijvoorbeeld. Alles waar we een restrictie opleggen, verandert in een obsessie. Vaak overeten we onszelf met voedingsmiddelen die we juist niet mogen. En worden verboden voedingsmiddelen extra aantrekkelijk. Dit klinkt controversieel, maar zo werkt het wel. Eet vandaag nog een voedingsmiddel wat je jezelf ontzegt en geniet er extra van!

4: Stuur de eetpolitie weg
Dit is de stem in jouw hoofd, de innerlijke criticus, die al jouw eetkeuzes beoordeelt met goed of fout. Het is belangrijk om je te leren wapenen tegen deze stem en te onderzoeken waar de oordelen en overtuigingen vandaan komen. Dit kan ontstaan zijn door eigen ervaringen, maar ook door overtuigingen uit de cultuur, van ouders, vrienden of familieleden. Als je hier mee leert omgaan, maak je ruimte voor de intuïtieve eter. 

5: Ontdek voldoening
Voldoening gaat niet alleen over of je genoeg hebt gegeten. Soms heb je genoeg gegeten, maar voel je je alsnog niet voldaan. Je voldaan voelen na een maaltijd, is belangrijk om te stoppen met eten. Het gevoel te hebben dat je klaar bent. De omgeving waarin je eet, heeft invloed op het gevoel van voldaan zijn, maar ook het soort eten: textuur, smaak en temperatuur bijvoorbeeld.

6: Voel je verzadiging
Wanneer is het moment dat je verzadigd bent? Er zijn verschillende factoren die invloed hebben op onze verzadiging. Probeer halverwege de maaltijd eens te pauzeren en je af te vragen of je honger hebt of dat je meer verzadigd raakt. 

7: Wees lief voor je emoties
We kennen allemaal de leuke en minder leuke momenten van het leven waar verschillende emoties bij horen. Het kan zijn dat je eten gebruikt als afleiding om bepaalde emoties niet te hoeven voelen of om met bepaalde emoties om te gaan. Dit kunnen heftige emoties zijn, maar ook kleine irritaties kunnen al een aanleiding zijn om te eten. Bij emotie-eten, eet je zonder dat je fysieke honger ervaart. En dit is niet altijd erg. Het kan zijn dat je bijvoorbeeld een stuk taart op een verjaardag mee eet voor de gezelligheid, maar eigenlijk niet zoveel trek hebt. Het geeft problemen als je structureel eten gebruikt om met emoties om te gaan. Eten helpt vaak op de korte termijn, maar is uiteindelijk niet de oplossing. Wees lief voor je emoties en vind andere manieren om hier mee om te gaan. 

8: Respecteer je lichaam
Respecteer je lichaam, precies zoals het op dit moment is. Ongeacht jouw lichaamsomvang. Respecteer dat we allemaal anders gebouwd zijn. En kijk of je de aandacht kunt verleggen naar wat je lichaam allemaal voor jou doet op een dag. Hoe goed het werkt. In plaats van je aandacht te focussen op de dingen die je niet goed vindt aan je lichaam.

9: Beweging – voel het verschil
Moeten bewegen houden we niet lang vol en voelt niet goed. Je wilt afstemmen welke beweging goed voelt voor je lichaam. En vooral focussen op: voel je je energieker na het bewegen? Zit je lekkerder in je vel? Wat doet het met je slaap? In plaats van dat je je richt op het aantal kilocalorieën dat je verbrandt. Dit betekent dat je jezelf best mag uitdagen, maar dat je niet het contact met je lichaam wilt verliezen. Jouw lichaam zal feedback geven of het je goed doet. Begin met bewegen en voel het verschil.

10: Eer je gezondheid
Je wilt goed voor je gezondheid zorgen, waarbij je eetkeuzes maakt die ervoor zorgen dat je je energiek voelt, dat je lichaam goed functioneert en je ziektes voorkomt. Dit is niet vanuit een obsessieve, controlerende manier, maar veel meer vanuit zelfliefde. 

De relatie die we met eten hebben, is eigenlijk een spiegel van de relatie die we met onszelf hebben. Ik wens je het beste toe. Voor jou en je gezondheid.